دایره‌های رازآلود در فضا ممکن است انفجارهایی از سیاه‌چاله‌ها باشند

دایره‌های رازآلود در فضا ممکن است انفجارهایی از سیاه‌چاله‌ها باشند دایره‌های عجیب و به‌طور غیرمنتظره‌ای واضح از امواج رادیویی در فضا، از زمان کشف شگفت‌انگیزشان در سال ۲۰۱۹، اخترشناسان را سردرگم کرده‌اند. اکنون گروهی از پژوهشگران یکی از آن‌ها را با دقت مورد بررسی قرار داده‌اند، به امید آن‌که رازهایش را فاش کند.

دایره‌های عجیب و به‌طور غیرمنتظره‌ای واضح از امواج رادیویی در فضا، از زمان کشف شگفت‌انگیزشان در سال ۲۰۱۹، اخترشناسان را سردرگم کرده‌اند. اکنون گروهی از پژوهشگران یکی از آن‌ها را با دقت مورد بررسی قرار داده‌اند، به امید آن‌که رازهایش را فاش کند.

به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert؛ راه‌اندازی یک رصدخانه‌ی تازه همواره این احتمال را به همراه دارد که پدیده‌های کاملاً جدیدی در فضا کشف شوند که فناوری‌های پیشین توان شناسایی آن‌ها را نداشته‌اند.

دقیقاً همین اتفاق در سال ۲۰۱۹ افتاد؛ زمانی‌که نخستین پایلوتِ بررسی تلسکوپ رادیویی ASKAP متعلق به سازمان علمی و پژوهشی استرالیا (CSIRO) چند دایره‌ی رادیویی عجیب را آشکار کرد. اخترشناسان طبق عادت نام‌گذاری خود، آن‌ها را «دایره‌های رادیویی عجیب» (Odd Radio Circles یا ORCs) نامیدند.

این ساختارهای عظیم، درخشان و به‌طور رازآلودی دایره‌ای، در طول موج‌های رادیویی به‌وضوح دیده می‌شوند، اما در طول موج‌های نوری، فروسرخ یا پرتو ایکس نامرئی‌اند. تاکنون تنها حدود ۱۰ مورد از این پدیده‌ها شناسایی شده و منشأ آن‌ها همچنان ناشناخته باقی مانده است.

بررسی یکی از دایره‌های رادیویی عجیب در فضا

در مطالعه‌ی جدید، گروهی به سرپرستی دانشمندان دانشگاه رور بوخوم آلمان، یکی از این دایره‌ها را با دقت بررسی کردند؛ حلقه‌ای که با نام ORC J0356-4216 شناخته می‌شود.

این تیم با استفاده از تلسکوپ‌های رادیویی ASKAP و MeerKAT – دومی همان ابزاری است که نخستین‌بار در اکتبر ۲۰۲۳ این ORC را کشف کرد – به بررسی طول‌موج‌ها و قطبش امواج رادیویی ORC J0356-4216 پرداختند.

اخترشناسان دریافتند که این ORC از دو حلقه‌ی متقارن تشکیل شده است که در مجموع قطری حدود ۲.۱۸ میلیون سال نوری را در بر می‌گیرد. به نظر می‌رسد قطبش آن‌ها بین ۲۰ تا ۳۰ درصد باشد و میدان مغناطیسی‌شان به صورت مماس بر حلقه‌ها جهت‌گیری کرده است.

مانند بسیاری دیگر از ORCها، این دایره نیز در مرکز خود یک کهکشان دارد، و همین موضوع می‌تواند کلید درک نحوه‌ی شکل‌گیری آن‌ها باشد.

منشأ احتمالی

پژوهشگران می‌گویند محتمل‌ترین توضیح این است که این دایره حاصل موج ضربه‌ای (Shock Wave) ناشی از فعالیت‌های گذشته‌ی کهکشان مرکزی باشد؛ فعالیت‌هایی مانند خروج‌های پرانرژی ناشی از تولد گسترده‌ی ستارگان (Starburst Outflows)، برخورد دو کهکشان، یا مرحله‌ای که در آن سیاه‌چاله‌ی ابرپرجرم مرکزی در قالب یک هسته‌ی فعال کهکشانی (AGN) فعالیتی شدید و پرانرژی داشته است.

آن‌ها در جمع‌بندی اعلام کردند:
«در مورد ORC J0356-4216، ریخت‌شناسی دو لوبیِ مشاهده‌شده و ویژگی‌های قطبش، بیشتر با تابش بازمانده از فعالیت‌های گذشته‌ی هسته‌ی فعال کهکشانی یا جریان‌های خروجی ناشی از جت‌ها قابل توضیح است.»

این پژوهش هنوز مورد داوری همتایان قرار نگرفته است، اما به‌صورت پیش‌چاپ در پایگاه arXiv منتشر شده است.